Het blijvende effect van obesitas op de hersenen: alleen gewichtsverlies is niet genoeg

Obesitas, een aandoening die niet alleen tal van ziekten kan veroorzaken maar ook blijvende veranderingen teweegbrengt in de manier waarop onze hersenen reageren op voedsel. Onderzoekers van het Amsterdam UMC en Yale University hebben ontdekt dat bij mensen met obesitas het brein nauwelijks of niet reageert op de aanwezigheid van voedsel in de maag, zelfs niet na aanzienlijk gewichtsverlies. Dit wijst op een blijvende verandering in de hersenfunctie die grote gevolgen kan hebben voor het eetgedrag van mensen met obesitas.

Het onderzoek, geleid door hoofdonderzoeker Mireille Serlie, toont aan dat mensen met obesitas minder dopamine aanmaken dan gezonde mensen. Dopamine is een neurotransmitter die onder andere verantwoordelijk is voor het reguleren van het verlangen naar voedsel. Deze verminderde dopamineproductie lijkt een belangrijke rol te spelen bij het gebrek aan reactie van de hersenen op voedsel bij mensen met obesitas.

Serlie en haar team onderzochten 58 proefpersonen, waarvan 28 een gezond gewicht hadden en 30 met obesitas. De resultaten toonden aan dat de hersenactiviteit van mensen met een gezond gewicht veranderde bij een volle maag, terwijl er geen reactie was in het specifieke hersengebied van mensen met obesitas. Daarnaast bleek ook de afgifte van dopamine in de hersenen, gemeten door middel van een SPECT-scan, verminderd te zijn bij de groep met obesitas.

Zelfs na een gewichtsverlies van 10% na een dieet van 12 weken, bleef de afgifte van dopamine bij deelnemers met ernstig overgewicht onveranderd. Dit suggereert dat er langdurige veranderingen in de hersenen optreden die minstens drie maanden aanhouden bij mensen met obesitas. Deze bevindingen kunnen verklaren waarom mensen vaak weer aankomen na succesvol gewichtsverlies: als de hersenen niet veranderen, is het moeilijk om gezond eetgedrag vol te houden.

Het is belangrijk om te beseffen dat obesitas een ernstig gezondheidsprobleem is. Volgens recente cijfers van het CBS heeft de helft van de volwassen Nederlanders overgewicht, waarvan 14% obesitas heeft. Ernstig overgewicht komt vaker voor bij vrouwen en laagopgeleiden, en vooral bij 50-plussers. Hoewel de BMI al lang wordt gebruikt als maatstaf voor een gezond gewicht, wordt tegenwoordig steeds meer de nadruk gelegd op de gevaren van buikvet als een betere graadmeter voor de gezondheid.